- ABSORPCJA - poch³anianie substancji ca³± objêto¶ci± innej substancji, najczê¶ciej gazu przez ciecz lub cia³o sta³e.

- ADHEZJA - przyleganie cieczy do powierzchni cia³a sta³ego. Jest ono wynikiem si³ przyci±gania dzia³aj±cych pomiêdzy cz±steczkami cia³a sta³ego i cieczy.

- ADSORBENT - substancja sta³a o w³a¶ciwo¶ciach ch³onnych, na której powierzchni zachodzi proces absorpcji. W³a¶ciwo¶ci ch³onne maj± np. wêgiel aktywny, ¿el krzemionkowy.

- ADSORPCJA - gromadzenie siê substancji rozpuszczonych w cieczy lub obecnych w fazie gazowej na powierzchni cia³a sta³ego albo cieczy.

- AEROZOL - zawiesina w gazie bardzo drobnych cz±stek, praktycznie nie opadaj±cych pod wp³ywem ci±¿enia. Zale¿nie od stanu skupienia aerozole dzieli siê na mg³y (cz±stki ciek³e) i dymy (cz±stki sta³e).

- ALARM BOJOWY - rozkaz lub umówiony sygna³ podany za pomoc± radia,syreny lun innych ¶rodków, nakazuj±cy pospieszne przej¶cie pododdzia³u (oddzia³u) w stan gotowo¶ci bojowej.

- ALARM FA£SZYWY - jest to wezwania podmiotów systemu lub innych jednostek ochrony przeciwpo¿arowej do zdarzenia, które faktycznie nie mia³o miejsca lub zaistnia³o, lecz nie wymaga³o podjêcia dzia³añ ratowniczych.

- ALARM FA£SZYWY W DOBREJ WIERZE - zg³aszaj±cy zdarzenie zaobserwowa³ symptomy zagro¿enia, np.: dymy, pary, zapachy, lecz po przybyciu na miejsce zagro¿enie samoistnie zakoñczy³o siê bez mo¿liwo¶ci stwierdzenia miejsca lub przyczyny, nie stwarza³o zagro¿enia, np. para z urz±dzeñ wentylacyjnych lub klimatyzacyjnych, dymy lub ognie technologiczne, wypalanie materia³ów pod nadzorem w miejscach do tego celu przeznaczonych, inne zdarzenia, które nie wymaga³y podjêcia dzia³añ ratowniczych.

- ALARM FA£SZYWY Z INSTALACJI WYKRYWANIA - zg³aszane przez instalacje wykrywania po¿aru lub innych zagro¿eñ, spowodowane zadzia³aniem czujników z takich przyczyn, jak w szczególno¶ci: odb³yski ¶wiat³a, dostanie siê chwilowe dymu do czujek, wada techniczna czujki, zbyt niski próg alarmu czujki, prowadzone prace powoduj±ce powstanie dymów lub oparów lub z rêcznych ostrzegaczy po¿aru nie wymagaj±ce podjêcia dzia³añ ratowniczych przez podmioty systemu lub inne jednostki ochrony przeciwpo¿arowej.

- ALARM FA£SZYWY Z£O¦LIWY - zg³aszaj±c zdarzenie sprawca mia³ na celu wprowadzenie podmiotów systemu lub innych jednostek ochrony przeciwpo¿arowej w b³±d.

- ANKIER - zob. kotew.

- BATALION - oddzia³ w sile od trzech do piêciu kompanii oraz dowódca.

- BEZPIECZEÑSTWO PO¯AROWE - stan eliminuj±cy zagro¿enie dla ¿ycia lub zdrowia ludzi, uzyskiwany przez funkcjonowanie systemu norm prawnych i technicznych ¶rodków zabezpieczenia przeciw-po¿arowego oraz prowadzonych dzia³añ zapobiegawczych przed po¿arem.

- BIODEGRADACJA - rozk³ad substancji przez okre¶lone odmiany mikroorganizmów wystêpuj±cych w ¶rodowisku wodnym lub gruncie.

- BLEVE - w dos³ownym t³umaczeniu oznacza wybuch par wrz±cych cieczy (Boiling Liquids Expanding Vapours Explosions). Skrót stosuje siê powszechnie dla okre¶lenia wybuchu powsta³ego w wyniku gwa³townego wycieku ³atwo zapalnej cieczy o temperaturze wy¿szej od jej temperatury wrzenia przy normalnym ci¶nieniu atmosferycznym.

- B£¡D PARALAKSY - b³±d powstaj±cy np. przy odczytywaniu wskazañ przyrz±du pomiarowego podczas obserwowania wskazówki z kierunku prostopad³ego do powierzchni podzielni (skali) tego przyrz±du.

- BILANS SI£ I ¦RODKÓW - ilo¶ciowe zapotrzebowanie si³ i ¶rodków do przeprowadzenia skutecznej akcji ratowniczo-ga¶niczej.

- BILANS WODNY - ilo¶ciowe zapotrzebowanie wody do gaszenia po¿aru.

- BIOAKUMULACJA - zgromadzenie w organi¼mie ¿ywym zwi±zku chemicznego w stê¿eniu wiêkszym, ni¿ wystêpuje on w otoczeniu.

- BODZIEC TERMICZNY - ka¿dy czynnik maj±cy (lub mog±cy wytworzyæ) odpowiednio wysok± temperaturê i pojemno¶æ ciepln± zdoln± do zapalenia materia³ów palnych b±d¼ zainicjowaæ wybuch gazów, py³ów lub par cieczy palnych.

- BRYGADA - zwi±zek pododdzia³ów i oddzia³ów realizuj±cy w granicach administracyjnych województwa wielkoobszarowe dzia³anie ratownicze.

- CIECZ NIEBEZPIECZNA PO¯AROWO - ciecz o temperaturze zap³onu do 55°C.

- CI¦NIENIE DYSPOZYCYJNE - ci¶nienie przewidziane do pokonania oporów przep³ywu wody w linii t³ocznej miêdzy motopompami ustawionymi szeregowo w systemie dostarczania wody na du¿e odleg³osci przez przet³aczanie. Ci¶nienie to wynosi 65 m s³upa wody (0,65 MPa).

- CI¦NIENIE PRÓBNE - ci¶nienie pod jakim bada siê wê¿e po¿arnicze, elementy urz±dzenia lub ca³± instalacjê przed oddaniem jej do eksploatacji.

- CI¦NIENIE ROBOCZE - najwy¿sze ci¶nienie, które mo¿e wyst±piæ podczas pracy urz±dzenia.

- CZAS GASZENIA PO¯ARU - czas, który up³yn±³ od wej¶cia do akcji jednostek stra¿y po¿arnej do momentu przerwania podawania ¶rodka ga¶niczego.

- CZAS LOKALIZACJI PO¯ARU - czas, który up³yn±³ od wej¶cia do akcji jednostek stra¿y po¿arnej do opanowania po¿aru.

- CZAS OPERACYJNY - czas przewidziany na wykonanie przez stra¿ po¿arn± zadania bojowego.

- DEFLAGRACJA - spokojne spalanie substancji wybuchowych, spalanie bez wybuchu.

- DEKONTAMINACJA - jest to zespó³ czynno¶ci wykonywanych na terenie akcji ratownictwa chemiczno-ekologicznego zmierzaj±cych do zneutralizowania szkodliwego oddzia³ywania substancji niebezpiecznych na ludzi i otoczenie.

- DEKONTAMINACJA WSTÊPNA - jest realizowana bezpo¶rednio po zakoñczeniu dzia³añ, najczê¶ciej na terenie akcji. Powinna zapewniæ poziom ska¿enia nie zagra¿aj±cy zdrowiu i ¿yciu ratownika, a sprzêt u¿ywany w trakcie dzia³añ nie powinien staæ siê ¼ród³em dalszego ska¿enia ¶rodowiska i ludzi z nim siê stykaj±cych.

- DEKONTAMINACJA W£A¦CIWA - jest prowadzona poza terenem akcji - w stra¿nicy lub specjalnie przeznaczonym do tego celu miejscu. Jej zadaniem jest pe³ne odka¿enie ratowników oraz sprzêtu.

- DETONACJA - zjawisko rozk³adu materia³u wybuchowego przebiegaj±ce z du¿± prêdko¶ci±, któremu towarzyszy huk i nag³e wyzwolenie du¿ej energii.

- DGW - dolna granica wybuchowo¶ci.

- DOGASZANIE PO¯ARU - faza dzia³añ bojowych zwi±zana z gaszeniem pojedynczych ognisk po¿aru.

- DOLNA GRANICA WYBUCHOWO¦CI - najni¿sze stê¿enie substancji palnej (gazów, par, py³ów) w mieszaninie z powietrzem, przy którym mo¿e nast±piæ zapalenie siê tej substancji (wybuch) pod wp³ywem bod¼ca termicznego.

- DOWÓDCA - osoba, która na mocy odpowiednich regulaminów organizacyjnych ma prawo do wydawania rozkazów i poleceñ podleg³ym ratownikom pododdzia³om i oddzia³om.

- DOWÓDCA ODCINKA BOJOWEGO (DOB) - osoba podlegaj±ca bezpo¶rednio KAR, otrzymuj±ca od niego rozkazy, odpowiedzialna za oddane jej do dyspozycji si³y oraz za skuteczno¶æ i wyniki ich dzia³ania na przydzielonym odcinku bojowym.

- DOWÓDCA ZMIANY - ratownik wyznaczony do kierowania zmian± s³u¿bow±.

 - DRUGI RZUT - si³y i ¶rodki przewidziane w planach obrony do udzia³u w okre¶lonych dzia³aniach bojowych w przypadku gdy si³y i ¶rodki pierwszego rzutu s± niewystarczaj±ce.

- DUPLEKS - system ³±czno¶ci telegraficznej, w którym sygna³y mog± byæ przekazywane jednocze¶nie w obu kierunkach.

- DYFUZJA - samorzutne mieszanie siê sk³adników uk³adu w wyniku chaotycznego ruchu cz±steczek i atomów.

- DYM - substancja chemiczna powsta³a wskutek rozk³adu termicznego materia³u palnego, wystêpuj±ca w powietrzu w postaci aerozoli drobnych cz±steczek cia³ sta³ych, pary wodnej, sadzy, par cieczy palnych, gazów po¿arowych, itp. Ilo¶æ wydobywaj±cego siê dymu jest tym wiêksza, im wiêcej pierwiastków wêgla maj± w swojej strukturze pal±ce siê materia³y.

- DYMOSZCZELNO¦Æ - zdolno¶æ do przeciwstawienia siê przenikaniu przez elementy budowlane budynku gazów i par lub (i) p³omieni w warunkach po¿aru, nazywana tak¿e szczelno¶ci± po¿arow±.

- DYREKTYWA - ustalenie (pisemne) lub wskazówka postêpowania wydane przez dowódców prze³o¿onych wy¿szych szczebli.

- DYSLOKACJA - rozlowkowanie jednostek stra¿y po¿arnej w rejonach dzia³ania, rejonie koncentracji, rozmieszczenie stanowisk ga¶niczych itp. na terenie akcji.

- DYSPERSYJNO¦Æ PIANY - w³a¶ciwo¶æ charakteryzuj±ca stopieñ rozdrobnienia pêcherzyków piany ga¶niczej. Dyspersyjne piany ga¶nicze maj± pêcherzyki wielko¶ci ¶rednio 3 mm.

- DYSPONOWANIE - stawianie w stan gotowo¶ci bojowej i kierowanie do dzia³añ jednostek ochrony ppo¿. i innych podmiotów ratowniczych.

- DYSPOZYTOR - funkcjonariusz po¿arnictwa pe³ni±cy s³u¿bê na stanowisku kierowania, którego zadaniem jest przyjmowanie zg³oszeñ o po¿arach i innych zdarzeniach, ich analizowanie i dysponowanie jednostek stra¿y po¿arnej do dzia³añ bojowych.

- DYSTYNKCJE S£U¯BOWE - oznaki stopni po¿arniczych w kolorze z³otym noszone na naramiennikach i otokach czapek.

- DZIA£ANIA PO£¡CZONE - forma dzia³añ ³±cz±cych natarcie z obron± w celu zmniejszenia szybko¶ci rozprzestrzeniania siê po¿aru i obrony obiektów po³o¿onych bezpo¶rednio przy strefie spalania.

- DZIA£ANIA RATOWNICZE - czynno¶ci podjête w celu ochrony ¿ycia, zdrowia, mienia a tak¿e likwidacji ¼ród³a powstania po¿aru, klêski ¿ywio³owej lub innego miejscowego zagro¿enia.

- DZIA£ANIA SKONCENTROWANE - dzia³ania polegaj±ce na równoczesnym wprowadzeniu do akcji niezbêdnej ilo¶ci si³ i ¶rodków celem wykonania zadania bojowego.

- DZIA£ANIE W NATARCIU - zob.

- GODZINA ZLOKALIZOWANIA PO¯ARU - moment, w którym na skutek dzia³añ bojowych po¿ar nie rozprzestrzenia³ siê na dalsze powierzchnie bezpo¶rednio lub po¶rednio zagro¿onych obiektów, obszaru itp.

- KOTEW - prêt stalowy s³u¿±cy do wzmocnienia po³±czeñ konstrukcyjnych elementów budowlanych.

- KROKIEW - element no¶nej konstrukcji dachu w postaci belki drewnianej podtrzymuj±cej pokrycie dachu.

- KUBATURA BUDYNKU - objêto¶æ wszystkich kondygnacji nadziemnych, przyziemnych i podziemnych, liczona w metrach sze¶ciennych.

- LAKMUS - barwnik stosowany w chemii jako wska¼nik kwasowo¶ci roztworów wodnych. Lakmus w obecno¶ci kwasu barwi siê na czerwono, a zasady na niebiesko.

- LARYNGOFON - mikrofon umieszczony na szyi mówi±cego i dzia³aj±cy pod wp³ywem drgañ jego krtani; nie reaguje na d¼wiêki przenoszone przez powietrze, umo¿liwia porozumiewanie siê po¿arników w pomieszczeniach o du¿ym nasileniu ha³asu.

- LEGAR - gruba belka stosowana jako podk³ad (podpora) pod ciê¿kie przedmioty lub na której uk³ada siê deski pod³ogowe.

- LEPKO¦Æ - w³asno¶æ p³ynów charakteryzuj±ca siê stopniem ich p³ynno¶ci (lejno¶ci) i przyczepno¶ci do ró¿nych cia³ podczas ruchu jednych warstw wzglêdem drugich, zale¿na w du¿ym stopniu od temperatury i ci¶nienia.

- LICZBA SPIENIENIA - jest to stosunek objêto¶ci piany do objêto¶ci roztworu z którego ta piana powsta³a..

- LIKWIDACJA PO¯ARU - gaszenie po¿aru w celu wyeliminowania mo¿liwo¶ci ponownego wznowienia palenia i ostatecznego ugaszenia.

- LINIA GA¦NICZA - linia wê¿owa od nasady t³ocznej rozdzielacza, pompy po¿arniczej lub hydrantu, zakoñczona pr±downic± lub wytwornic±.

- LINIA G£ÓWNA - linia t³oczna od nasady pompy do nasady rozdzielacza.

- LINIA SSAWNA - linia wê¿owa zbudowana z wê¿y ssawnych s³u¿±ca do pobierania (ssania) wody z otwartych punktów czerpania wody.

- LINIA ZASILAJ¡CA - linia wê¿owa od hydrantu do pompy lub od pompy do kolejnej pompy.

- LINIOWA PRÊDKO¦Æ ROZPRZESTRZENIANIA SIÊ PO¯ARU - droga przebyta przez front po¿aru w danym kierunku w jednostce czasu.

- LNG (Liquefied Natural Gas) - skroplony gaz naturalny. G³ownym sk³adnikiem jest zwykle metan. Termin LNG jest potocznie odnoszony tylko do tego gazu, choæ w rzeczywisto¶ci LNG sk³ada siê równie¿ z dwutlenku wêgla i siarkowodoru.

- LOGGIA - wnêka balkonowa otwarta na zewn±trz budynku, utworzona przez za³amanie i cofniêcie czê¶ci ¶ciany zewnêtrznej w g³±b budynku.

- LOKALIZACJA PO¯ARU - powstrzymanie rozprzestrzeniania siê po¿aru i ograniczenie intensywno¶ci procesu spalania.

- LPG (Liquefied Petroleum Gas) - skroplony gaz petrochemiczny. Sk³ada siê g³ownie z propanu, butanu i pentanu.

- £UK ELEKTRYCZNY - zjawisko przep³ywu pr±du elektrycznego wskutek przebicia warstwy zjonizowanego powietrza lub gazu miêdzy czê¶ciami urz±dzeñ elektrycznych bêd±cych pod napiêciem. Zjawisku towarzyszy silne bia³e ¶wiat³o i wysoka temperatura (ponad 3000$deg;C). £uk elektryczny jest zdolny do zapalenia wszystkich materia³ów palnych i spowodowania po¿aru.

- £UNA - odblask po¿aru widoczny nad horyzontem.

- MANOMETR - ci¶nieniomierz; przyrz±d do pomiaru ci¶nienia gazu lub cieczy wy¿szego od ci¶nienia atmosferycznego.

- MANOMETRYCZNA WYSOKO¦Æ PODNOSZENIA - wysoko¶æ podnoszenia geometryczna powiêkszona o sumê oporów pompy i wê¿y t³ocznych mierzona w metrach s³upa wody.

- MANOWAKUOMETR - przyrz±d ³±cz±cy dwa przyrz±dy (manometr i wakuometr) s³u¿±cy do pomiaru ci¶nienia cieczy wy¿szego od ci¶nienia atmosferycznego oraz do mierzenia pró¿ni (podci¶nienia, ci¶nienia ni¿szego od ci¶nienia atmosferycznego), montowany jest na pompie po¿arniczej po stronie ssawnej.

- MANSARDA - pomieszczenie mieszkalne na kondygnacji strychowej, maj±ce na ogó³ czê¶æ sufitu pochylon±.

- MATERIA£Y NIEBEZPIECZNE PO¯AROWO - rozumie siê przez to ciecze palne o temperaturze zap³onu poni¿ej 55°C, gazy palne, cia³a sta³e wytwarzaj±ce w zetkniêciu z wod± lub par± wodn± gazy palne, cia³a sta³e zapalaj±ce siê samorzutnie w powietrzu, materia³y wybuchowe i pirotechniczne, cia³a sta³e palne utleniaj±ce o temperaturze rozk³adu poni¿ej 21°C, cia³a sta³e jednorodne o temperaturze samozapalenia poni¿ej 200°C oraz materia³y maj±ce sk³onno¶ci do samozapalenia.

- MATERIA£ PROMIENIOTWÓRCZY - ka¿dy materia³ o aktywno¶ci w³a¶ciwej wiêkszej ni¿ 70 Bq/kg.

- MIEJSCOWE ZAGRO¯ENIE - jest to inne ni¿ po¿ar zdarzenie wynikaj±ce z rozwoju cywilizacyjnego i naturalnych praw przyrody, a stwarzaj±ce zagro¿enie dla ¿ycia, ¶rodowiska lub mienia.

- MIEJSCOWE ZAGRO¯ENIE DU¯E - jako nag³e, nieprzewidziane zdarzenie, podczas którego wyst±pi³o zbiorowe zagro¿enie dla ¿ycia, zdrowia, mienia du¿ej warto¶ci lub ¶rodowiska naturalnego, wystêpuj±ce na znacznym obszarze.

- MIEJSCOWE ZAGRO¯ENIE LOKALNE - jako nag³e, uszkodzenia czê¶ci obiektu, w szczególno¶ci budynku lub urz±dzenia technicznego powoduj±ce przerwê w jego u¿ytkowaniu lub utratê jego w³a¶ciwo¶ci funkcjonalnych, stwarzaj±ce zagro¿enie dla ¿ycia, zdrowia lub mienia.

- MIEJSCOWE ZAGRO¯ENIE MA£E - jako nag³e, uszkodzenia elementów urz±dzeñ, maszyn, pojazdów, obiektów, które mog± powodowaæ zagro¿enie dla ¿ycia, zdrowia lub mienia, wymagaj±ce interwencji podmiotów systemu lub innych jednostek ochrony przeciwpo¿arowej, a tak¿e gdy jednostki ochrony przeciwpo¿arowej wspomagaj± inne s³u¿by ratownicze, porz±dkowe, mog±ce tak¿e wystêpowaæ jako prawdopodobne, wymagaj±ce jednak rozpoznania tego zagro¿enia.

- MIEJSCOWE ZAGRO¯ENIE ¦REDNIE- jako nag³e zdarzenie, którego nastêpstwem jest jednostkowe zagro¿enie dla ¿ycia, zdrowia, mienia lub ska¿enie ¶rodowiska, wystêpuj±ce na niewielkim obszarze, powierzchni lub ograniczone do jednego obiektu.

- NADCI¦NIENIE - ró¿nica miêdzy ci¶nieniem w danym punkcie cieczy lub gazu a ni¿szym od niego ci¶nieniem zewnêtrznym.

- NAJWY¯SZE DOPUSZCZALNE STʯENIE (NDS) - jest to takie stê¿enie substancji szkodliwej, które przy sta³ym kontakcie z ni± w ci±gu 8-godzinnego dnia pracy przez wieloletni nawet okres nie wywo³uje ¿adnych objawów zatrucia.

- NAJWY¯SZE DOPUSZCZALNE STʯENIE CHWILOWE (NDSCh) - jest to takie stê¿enie czynników szkodliwych dla zdrowia - ustalone jako warto¶ci ¶rednie - które nie powinno powodowaæ ujemnych zmian w stanie zdrowia pracownika oraz jego przysz³ych pokoleñ, je¶li utrzymuje siê ono w ¶rodowisku pracy d³u¿ej ni¿ 30 minut podczas pracy zmiany roboczej.

- NAJWY¯SZE DOPUSZCZALNE STʯENIE PROGOWE (NDSP) - jest to takie stê¿enie czynników szkodliwych dla zdrowia, które ze wzglêdu na zagro¿enie zdrowia lub ¿ycia pracownika nie mo¿e byæ przekroczone w ¶rodowisku pracy.

- NAPÊD HYDRAULICZNY - napêd wywo³any przez ruch cieczy pod odpowiednim ci¶nieniem.

- NAPÊD PNEUMATYCZNY - napêd maszyny lub urz±dzenia osi±gany przez wykorzystanie sprê¿onego powietrza.

- NAPIÊCIE KROKOWE - napiêcie wystêpuj±ce miêdzy punktami ziemi dotykanymi przez stopy cz³owieka przechodz±cego w miejscu naelektryzowanym, wskutek zetkniêcia przewodu wysokiego napiêcia z ziemi±.

- NASADA - rodzaj po³±czenia szybkoroz³±cznego po¿arniczych wê¿y t³ocznych i wê¿y ssawnych.

- NATARCIE - podstawowa forma dzia³ania taktycznego polegaj±ca na bezpo¶rednim dzia³aniu na ognisko po¿aru, zmierzaj±ca do ca³kowitego przerwania procesu spalania.

- NEUTRALIZACJA - zobojêtnianie; reakcja wzajemnego dzia³ania zasady i kwasu, w wyniku której powstaje sól i woda.

- NOMENKLATURA - obowi±zuj±ca symbolika (oznaczenie) i terminologia (nazewnictwo) materia³ów, wyrobów, czynno¶ci itp.

- NORMALNE WARUNKI CI¦NIENIA I TEMPERATURY - 1)w fizyce: temperatura 0$deg;C i ci¶nienie 1 atm; 2)w technice: temperatura 20$deg;C i ci¶nienie 1 at.

- OBRONA - podstawowy rodzaj dzia³ania bojowego maj±cy na celu niedopuszczenie do zapalenia siê obiektów zagro¿onych bezpo¶rednio lub po¶rednio od promieniowania cieplnego lub ognii lotnych, b±d¼ dzia³anie opó¼niaj±ce rozprzestrzenianie siê po¿aru.

- OBRONA BLI¯SZA - obrona skierowana na obiekty zagro¿one bezpo¶rednio z zadaniem niedopuszczenia do rozprzestrzeniania siê po¿aru.

- OBRONA DALSZA - dzia³ania na obiekty zagro¿one po¶rednio z zadaniem niedopuszczenia do wytworzenia nowych ognisk po¿aru.

- OBWÓD PO¯ARU - linia okalaj±ca powierzchniê po¿aru.

- OCENA MO¯LIWO¦CI - okre¶lenie wydajno¶ci i przydatno¶ci si³ i ¶rodków zgromadzonych na terenie akcji po ocenie sytuacji.

- OCENA SYTUACJI - okre¶lenie konsekwencji wynikaj±cych ze stanu rozwoju i rozprzestrzenienia siê po¿aru oraz stopnia stwarzanych zagro¿eñ.

- ODCINEK BOJOWY - wyodrêbniona czê¶æ np. terenu akcji, terenu po¿aru, gdzie jedna lub kilka jednostek stra¿y po¿arnej ma okre¶lone zadanie do wykonania.

- ODWÓD - wydzielone si³y i ¶rodki pozostaj±ce w dyspozycji dowódcy akcji.

- ODWÓD TAKTYCZNY - wydzielone si³y i ¶rodki jako rezerwa (1/3, 1/2 si³ zaanga¿owanych) na terenie dzia³añ bojowych pozostaj±ce w dyspozycji dowódcy akcji.

- OGNIE LOTNE - niespalone, roz¿arzone cz±stki materia³u palnego przenoszone za pomoc± wiatru i ruchów konwekcyjnych powietrza na znaczne odleg³o¶ci, mog±ce powodowaæ powstanie nowych ¼róde³ po¿aru.

- OGNISKO PO¯ARU - czê¶æ terenu po¿aru, gdzie spalanie jest najbardziej intensywne.

- OGNIE ¯G¡CE - jêzyki ognia powstaj±ce w fazie po¶redniej miêdzy spalaniem a wybuchem. Warunki sprzyjaj±ce takiemu spalaniu wystêpuj± podczas po¿aru w pomieszczeniu zamkniêtym, z którego nie jest odprowadzane ciep³o ani produjty spalania, a w którym po¿ar trwa przez d³u¿szy czas bez dostatecznego dostêpu tlenu. Ognie ¿g±ce powstaj± w momencie dop³ywu powietrza bogatego w tlen, np. na skutek otwarcia okna, drzwi.

- OKAP - 1) rodzaj daszka z wyci±giem do chwytania iskier, dymu, gazu wydobywaj±cego siê z ogniska, pieca itp.; 2) dolny brzeg dachu wystaj±cy poza ¶cianê budynku w celu odprowadzenia wody opadowej.

- OLEJ - (rozlewy olejowe) - surowa ropa naftowa, dowolny produkt jej przerobu (z wyj±tkiem chemikaliów), a tak¿e odpady zawieraj±ce ropê lub jej produkty. Dla potrzeb usuwania awarii olejowych pojêciem tym okre¶la siê oleje opa³owe i napêdowe, z wy³±czeniem benzyny, do której nie odnosz± siê metody usuwania rozlewów olejowych.

- O¦ PO¯ARU - linia prostopad³a do frontu po¿aru, przechodz±ca przez teren po¿aru zgodnie z kierunkiem rozprzestrzeniania siê po¿aru.

- OTWARTY OGIEÑ - zjawisko spalania siê cia³, dostrzegane w postaci p³omieni i ¿aru.

- PIANA CHEMICZNA - powstaje w wyniku reakcji chemicznej w roztworze wodnym ¶rodka pianotwórczego pomiêdzy ³atwo rozpuszczalnymi wêglanami a mocnym kwasem lub sol± hydrolizuj±c± w wodzie z wytworzeniem odczynu silnie kwa¶nego, prowadzonej w zamkniêtym zbiorniku lub przewodach rurowych.

- PIANA GA¦NICZA CIʯKA - zbiór pêcherzyków wype³nionych dwutlenkiem wêgla lub powietrzem o liczbie spienienia do 20.

- PIANA GA¦NICZA LEKKA - zbiór pêcherzyków wype³nionych powietrzem o liczbie spienienia powy¿ej 200.

- PIANA GA¦NICZA ¦REDNIA - zbiór pêcherzyków wype³nionych powietrzem o liczbie spienienia od 20 do 200.

- PIANA MECHANICZNA - powstaje przez energiczne mechaniczne zmieszanie wodnych, zwykle kilkuprocentowych, roztworów ¶rodków pianotwórczych z powietrzem lub gazem obojêtnym.

- PLUTON - pododdzia³ w sile od trzech do czterech zastêpów lub dwóch sekcji, licz±cy od 15 do 21 ratowników, w tym dowódca.

- P£ATEW - belka pod³u¿na w konstrukcji no¶nej dachu, ³±cz±ca d¼wigary, podtrzymuj±ca krokwie lub jêtki.

- P£YNNO¦Æ PIANY - jest to zdolno¶æ piany do rozp³ywania siê po powierzchni cia³ sta³ych lub cieczy.

- PODCI¦NIENIE - ró¿nica miêdzy ci¶nieniem zewnêtrznym, najczê¶ciej ci¶nieniem atmosferycznym a ni¿szym od niego ci¶nieniem w danym punkcie cieczy lub uk³adu linii wê¿owej.

- PODCI¡G - belka o du¿ych wymiarach, na której opieraj± siê inne belki danej konstrukcji.

- PODPINKA - sprzêt pomocniczy s³u¿±cy do podwieszania wê¿a po¿arniczego rozwiniêtego miêdzy biegami schodów klatki schodowej na drabinie, stosowany w celu odci±¿enia pr±downika oraz zabezpieczenia ³±czników po¿arniczych przed uszkodzeniem zaczepów (k³ów) i miejsc zata¶mowania.

- POGORZELISKO - miejsce gdzie by³ po¿ar,s± spalone resztki obiektu, zgliszcza, teren po zakoñczeniu dzia³añ.

- POMPA STRUMIENIOWA - zob. ejektor.

- POWIERZCHNIA PO¯ARU - rzut strefy spalania na poziom± lub pionow± p³aszczyznê.

- PO¯AR - niekontrolowany proces palenia w w miejscu do tego nie przeznaczonym.

- PO¯AR BARDZO DU¯Y - wystêpuje, je¶li w jego wyniku zosta³y spalone lub zniszczone: obiekty lub ich czê¶ci, ruchomo¶ci, sk³adowiska materia³ów, maszyny, urz±dzenia, surowce, paliwa itp., o powierzchni ponad 1001 m2 lub objêto¶ci ponad 5001 m3; lasy, uprawy, trawy, torfowiska i nieu¿ytki, o powierzchni ponad 101 ha lub je¿eli podano ponad 37 pr±dów ga¶niczych.

- PO¯AR BLOKOWY - po¿ar obejmuj±cy kilka kondygnacji jednego obiektu lub po¿ar zespo³u obiektów.

- PO¯AR DU¯Y - wystêpuje, je¶li w jego wyniku zosta³y spalone lub zniszczone: obiekty lub ich czê¶ci, ruchomo¶ci, sk³adowiska materia³ów, maszyny, urz±dzenia, surowce, paliwa itp., o powierzchni od 301 do 1 000 m2 lub objêto¶ci od 1 501 do 5 000 m3; lasy, uprawy, trawy, torfowiska i nieu¿ytki, o powierzchni powy¿ej 10 ha i nie wiêkszej ni¿ 100 ha lub je¿eli podano 13-36 pr±dów ga¶niczych.

- PO¯AR MA£Y - wystêpuje, je¶li w jego wyniku zosta³y spalone lub zniszczone: obiekty lub ich czê¶ci, ruchomo¶ci, sk³adowiska materia³ów, maszyny, urz±dzenia, surowce, paliwa itp., o powierzchni do 70 m2 lub objêto¶ci do 350 m3; lasy, uprawy, trawy, torfowiska i nieu¿ytki, o powierzchni nie wiêkszej ni¿ 1 ha lub je¿eli podano do 4 pr±dów ga¶niczych.

- PO¯AR OTWARTY - po¿ar rozwijaj±cy suiê i rozprzestrzeniaj±cy siê na odkrytej przestrzeni z oznakami ¿arzenia lub ¶wiecenia.

- PO¯AR PODPOWIERZCHNIOWY (torfowo-murszowy) - po¿ar g³êbszych warstw gruntowych, najczê¶ciej na terenach ³±k i lasów.

- PO¯AR PRZESTRZENNY - po¿ar obejmuj±cy wiele obiektów, po¿ar lasów,upraw itp.

- PO¯AR ¦REDNI - wystêpuje, je¶li w jego wyniku zosta³y spalone lub zniszczone: obiekty lub ich czê¶ci, ruchomo¶ci, sk³adowiska materia³ów, maszyny, urz±dzenia, surowce, paliwa itp., o powierzchni od 71 do 300 m2 lub objêto¶ci od 351 do 1 500 m3; lasy, uprawy, trawy, torfowiska i nieu¿ytki, o powierzchni powy¿ej 1 ha i nie wiêkszej ni¿ 10 ha lub je¿eli podano 5�12 pr±dów ga¶niczych.

- PO¯AR UKRYTY - po¿ar, który rozwija siê i rozprzestrzenia w pustych przestrzeniach stropów, stropodachów, ¶cian, pod³óg itp., bez oznak ¶wiecenia i ¿arzenia.

- PO¯AR WEWNÊTRZNY - po¿ar rozwijaj±cy siê i rozprzestrzeniaj±cy wewn±trz obiektu.

- PO¯AR WEWNÊTRZNY UKRYTY - po¿ar w pustych przestrzeniach stropów, ¶cian, wewn±trz urz±dzeñ i aparatów technologicznych.

- PO¯AR WEWNÊTRZNY OTWARTY - po¿ar w przestrzeni zamkniêtej z widzialnym ogniskiem.

- PO¯AR WIERZCHO£KOWY - po¿ar ca³kowity drzewostanu lasu.

- PO¯AR W ZARODKU - po¿ar, który nie rozprzestrzeni³ siê poza miejsce powstania.

- PO¯AR ZEWNÊTRZNY - po¿ar rozwijaj±cy siê i rozprzestrzeniaj±cy na zewn±trz obiektu lub poza obszarem budynku.

- PRACE NIEBEZPIECZNE PO¯AROWO - prace, których prowadzenie mo¿e powodowaæ bezpo¶rednie niebezpieczeñstwo powstania po¿aru lub wybuchu.

- PRZECIWOGIEÑ - gaszenie po¿arów przestrzennych lasów,upraw itp. przez zapalenie przed frontem po¿aru ustalonej powierzni na ca³ej szeroko¶ci kierunku rozprzestrzeniania siê po¿aru i wypaleniu jej przy podjêciu dzia³añ obronnych.

- PRZECIWPO¯AROWY WY£¡CZNIK PR¡DU - to wy³±cznik odcinaj±cy dop³yw pr±du do wszystkich obwodów, z wyj±tkiem obwodów zasilaj±cych instalacje i urz±dzenia, których funkcjonowanie jest niezbêdne podczas po¿aru.

- PO¯OGA - po¿ar rozprzestrzeniaj±cy siê z du¿± prêdko¶ci± i obejmuj±cy znaczne powierzchnie.

- PUNKT CZERPANIA WODY - miejsce poboru wody dla potrzeb akcji ratowniczo-ga¶niczej.

- REAKCJA EGZOTERMICZNA - przemiana fizyczna lub chemiczna, w której energia oddawana jest przez reagenty do ototczenia, np. spalanie.

- REAKCJA ENDOTERMICZNA - przemiana fizyczna lub chemiczna, wktórej energia jest pobierana przez reagenty z otoczenia.

- RETENCJA - czasowe zatrzymanie nadmiernej ilo¶ci wód lub ¶cieków w zbiorniku, w celu stopniowego ich odprowadzenia (zbiornik retencyjny).

- ROTA - dwuosobowy zespó³ ratowników, wchodz±cy w sk³ad tego samego zastêpu lub specjalistycznej grupy ratowniczej, wykonuj±cy zadania ratownicze lub zabezpieczaj±ce, wyposa¿ony w sprzêt ochrony osobistej.

- ROZKAZ BOJOWY - 1) polecenie (nakaz) podjêcia dzia³ania lub zaniechania dzia³ania podczas prowadzenia akcji ratowniczo-ga¶niczej ; 2) polecenie KAR obowi±zuj±ce uczestników akcji ratowniczo-ga¶niczej, okre¶laj±ce zadania bojowe oraz sposoby ich realizacji w celu ratowania zagro¿onych i likwidowania po¿aru.

- ROZPOZNANIE - zorganizowane, aktywne i ci±g³e dzia³anie prowadz±ce do uzyskania informacji co do warunków i przebiegu zdarzenia.

- ROZPOZNANIE BOJEM - forma rozpoznania polegaj±ca na zbieraniu informacji z równoczesnym prowadzeniem dzia³añ. Charakterystyczna dla pierwszej fazy dzia³añ w sytuacji du¿ego zagro¿enia.

- ROZPOZNANIE OGNIOWE - dzia³anie prowadz±ce do uzyskania informacji o przebiegu po¿aru i mo¿liwo¶ci prowadzenia akcji ga¶niczej.

- ROZPOZNANIE RATOWNICZE - dzia³ania prowadz±ce do uzyskania informacji o stopniu zagro¿enia ludzi, zwierz±t i mienia oraz okre¶lenia mo¿liwo¶ci udzielania skutecznej pomocy.

- ROZPOZNANIE SZCZEGÓ£OWE - dzia³anie prowadz±ce do uzyskania danych pozwalaj±cych na ocenê skuteczno¶ci dzia³añ i umo¿liwiaj±ce dokonanie korekty postêpowania.

- ROZPOZNANIE WODNE - dzia³ania prowadz±ce do uzyskania informacji o zasobach wodnych i mo¿liwo¶ciach ich wykorzystania.

- ROZPOZNANIE WSTÊPNE - dzia³ania prowadz±ce do uzyskania informacji daj±cych ogóln± orientacjê w sytuacji w stopniu pozwalaj±cym na podjêcie decyzji co do wariantu dzia³ania.

- ROZPRZESTRZENIANIE SIÊ PO¯ARU - przyrost powierzchni lub objêto¶ci po¿aru.